Dịch thuật, phổ biến và lồng tiếng có lẽ là những công việc khó nhất trong ngành công nghiệp anime. Anime có một lịch sử dài về các trò chơi chữ và ý nghĩa hai chiều chỉ hoạt động trong tiếng Nhật gốc, vì vậy các nhà dịch cần phải viết lại đoạn hội thoại hoặc thêm lưu ý giải thích cho lợi ích của người xem. Đôi khi, một bộ anime có thể có văn bản bổ sung như viết bảng hay biển đường, đặt ra câu hỏi là nên dịch bao nhiêu. Lồng tiếng cũng đặt ra những vấn đề riêng của nó, vì kịch bản dịch và giọng diễn viên phải phù hợp với động tác miệng hiện có và cố gắng phù hợp với thời gian. Tuy nhiên, dù công ty quyết định như thế nào, điều đó không hài lòng mọi người, và một số loạt phim, như Komi Can’t Communicate trong mùa thu năm ngoái, dường như được tạo ra để gây tranh cãi vì sự lạm dụng trên màn hình. Tuy nhiên, dù dịch thuật và phổ biến tiến triển như thế nào, thì nó dường như được coi là việc thích nghi nên trung thành với nguyên bản càng nhiều càng tốt.

Đội ngũ tại ADV Films đã không nhận được thông điệp đó của cuốn sách “Ghost Stories” mà họ dựa trên.

Left to right: Cuốn sách nguyên bản “Ghost Stories” năm 1990 và các tờ rơi cho bộ phim năm 1995 và anime năm 2000

“Ghost Stories” bắt nguồn từ các tiểu thuyết trẻ em của tác giả Toru Tsunemitsu được xuất bản suốt những năm 1990. Tsunemitsu lấy cảm hứng từ cuốn sách khi làm giáo viên trung học, nơi ông thường xuyên nghe học sinh của mình đồn đại về các truyền thuyết đô thị và tin đồn. Tác phẩm đầu tiên năm 1990, “School Ghost Stories,” đã thành công đến mức sinh ra chín tập tiếp theo, một bộ phim truyền hình chuyển thể, nhiều bộ phim và cuối cùng, một series anime. Dựa theo sách và phim, phiên bản anime theo chân Satsuki và những người bạn của cô khi họ đối mặt với các con ma đeo bám trường trung học. Anime chạy trong hai mươi tập và hai đặc biệt từ Mùa thu năm 2000 đến Mùa xuân năm 2001. Những gì diễn ra sau khi anime phát sóng, tuy nhiên, đã trở thành một truyền thuyết đô thị của chính nó.

Ngày nay, ý kiến công chúng thông thường là anime “Ghost Stories” thất bại tồi tệ đến mức hãng phim Pierrot rơi vào tình trạng tuyệt vọng và phải phát hành nó ở nước ngoài để lấy lại số tiền đã mất, nhưng rốt cuộc, điều này có thể không phải là sự thật. Anime này thực sự có thành công trong giai đoạn ban đầu, thậm chí vượt qua các show như Pokemon và Doraemon đôi khi, và nó đã thu hút một fan hâm mộ tận tụy nhớ lại nó với sự khả quan. Nó cũng đã nhận được các phương án lồng tiếng tại một số quốc gia khác, và Animax đã tạo ra lồng tiếng tiếng Anh riêng cho việc phân phối tại Singapore. Ngay sau đó, Animax chuyển giao “Ghost Stories” cho ADV Films vào năm 2005 để phát hành phiên bản lồng tiếng tiếng Anh ở Bắc Mỹ, và khoảnh khắc này dường như là nguồn gốc của rất nhiều sự nhầm lẫn. Vì một lý do nào đó, nhân viên và diễn viên lồng tiếng tại ADV Films đã tin rằng kịch bản gốc quá tệ để cứu vớt, và rằng cần một bản viết lại cấp bách để làm cho chương trình có thể bán cho khán giả.

Khó để biết liệu quyết định của ADV có phải là kết quả của một sự hiểu lầm giữa Animax và ADV hay không, hoặc liệu các người dịch thuật của ADV đơn giản là không thích bộ phim gốc. Một khả năng khác là Steven Foster, giám đốc đối thoại của ADV tại thời điểm đó, đang tiến hành công việc như thông thường. Khi dịch thuật một bộ anime, Foster có danh tiếng là thay đổi đáng kể câu chuyện và đoạn hội thoại khi ông không thích nguồn gốc ban đầu. Ông dường như làm điều này quá thường xuyên đến mức rằng các fan đã đặt cho nó cụm từ “fosterize” để mô tả nó. Foster, trong phần của mình, đã tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn gần đây rằng luật sư của ADV đã thương lượng hợp đồng cấp phép là người cho ông biết rằng các công ty Nhật Bản “không thực sự hài lòng với [Ghost Stories]”, và cho phép Foster làm “bất cứ điều gì [ông] có thể để kiếm tiền.” Điều đó cũng có thể không giúp được rằng Animax dường như không đặt ra bất kỳ hạn chế cụ thể nào về mức độ ADV Films có thể thay đổi nội dung của bộ phim gốc. Thay vào đó, họ chỉ đưa ADV một số quy ước mơ hồ để tuân thủ khi sản xuất bản thích nghi của họ: không đổi tên nhân vật, không đổi cách ma đánh bại và không đổi cốt truyện cơ bản của mỗi tập.

Sự hiểu lầm giữa luật sư và giám đốc đối thoại về thất bại của show truyền hình. Chỉ một vài quy ước mơ hồ để ADV tuân thủ khi dịch và địa phương. Thói quen “fosterize” của Steven Foster. Điều này có thể đã là đủ cho ADV Films kết luận rằng “Ghost Stories” đã bị lỗi vốn có và họ được tự do làm bất cứ điều gì mà họ cho là cần thiết để “cải thiện” bộ phim.

Dù đúng hay sai, trong những năm kế tiếp, những người làm việc trên bản lồng tiếng đã phổ truyền một phiên bản lịch sử hỗn độn này. Greg Ayres, người lồng tiếng cho Leo, kể lại vào năm 2007 rằng bộ anime gốc là “một cuốn sách giả tưởng,” và rằng “[các nhà phân phối Nhật Bản] nói với ADV, ‘hãy xem, điều này không thành công trên TV, bạn có thể phải làm việc với chương trình này một chút.'” Tương tự, Monica Rial, người lồng tiếng cho Momoko, đã tuyên bố tại Anime USA 2011 rằng “Ghost Stories” “không thành công ở Nhật Bản,” và Animax nói với họ, “Chúng tôi không quan tâm bạn làm gì, chúng tôi chỉ cần lấy lại một số tiền chúng tôi đã mất cho chương trình này. Chúc vui vẻ!” Trong thập kỷ qua, một biến thể của câu chuyện rối rắm này đã trở thành tiêu chuẩn, không thiếu những bài đăng blog, đánh giá và các nhận xét trên YouTube kể lại nó. Và mặc dù một số nhà phê bình đã vừa mới bác bỏ lời đồn về sự thất bại ban đầu của “Ghost Stories,” thậm chí họ cũng không thể giải thích một cách rõ ràng tại sao nhiều người tại ADV Films kết luận rằng chương trình hoàn toàn thất bại trước khi họ bắt đầu làm việc trên đó.

Như mọi truyền thuyết đô thị tốt, chúng ta có thể không bao giờ biết được sự thật tận cùng về việc tại sao ADV quyết định cải trang kịch bản gốc của “Ghost Stories” đến mức đó, nhưng theo một số cách, điều đó thậm chí còn không quan trọng. Khi Foster và các diễn viên lồng tiếng cảm thấy họ có thể “chơi vui,” họ đã tạo ra một phiên bản lồng tiếng chính thức của anime nổi tiếng nhất, kỳ quặc và không tiêu chuẩn trong lịch sử ngành công nghiệp. Foster chính mình, cùng với người dịch Lucan Duran, đã nhận được tín dụng cho bản kịch tiếng Anh mới, nhưng các diễn viên lồng tiếng đã thực hiện nhiều ý tưởng mới đến mức họ được ghi nhận là viết kịch bản. Theo Monica Rial, người ghi âm đầu tiên trong bất kỳ ngày nào sẽ tạo ra không khí chung cho tất cả mọi người để che chở. Cuối cùng, nó đã trở thành một trò chơi xem ai có thể trở thành người vui nhất trong buồng thu âm. Không ai dường như quan tâm đến việc vượt quá giới hạn. NHư Greg Ayres nói, “Chúng tôi đã cố gắng để có một mẩu chuyện cho mọi người.”

Sự thực là Vic Mignogna đã khăng khăng yêu cầu được ghi nhận là “Obi Frostips” cho vai diễn ngắn trong một tập duy nhất, nói lên rất nhiều về kịch bản ADV Films cuối cùng đã tạo ra. Đầu tiên, lịch sử và tính cách của một số nhân vật được thay đổi hoàn toàn. Bạn của Satsuki, Momoko, ví dụ, trở thành một người theo đạo Kitô giáo tái sinh cố gắng chuyển đổi mọi người, trong khi giáo viên của cô, ông Sakata, trở thành một tên tín bạo tình dục với tiếng tăm là người thường xuyên rình mò phòng thay đồ của con gái. Trong khi đó, các đoạn đối thoại liên tục và không ngại vi phạm, với những trò đùa thường xuyên về việc phá thai, lạm dụng gia đình, khuyết tật tâm thần, tình dục với động vật và các chủ đề nhạy cảm khác. Không phải tất cả đều tốt, và một số tham chiếu đến văn hóa đời sống cũ hơn có thể sẽ vượt qua đầu người xem trẻ hơn, nhưng cũng có một số trò đùa thông minh về tường thuật thứ tư để trêu chọc những khuôn khổ của anime, những sai sót trong hoạt hình và các cốt truyện đặc trưng của chương trình gốc. Với sự kết hợp của nhiều phong cách và tông màu khác nhau, hài hước của “Ghost Stories” sẽ có ý kiến khác nhau với mọi người, nhưng trong trái lại, điều đó cũng đồng nghĩa với việc nhiều đối tượng khác nhau có thể cười vui, đặc biệt là nếu bạn hứng thú với hài hước phản cảm.

Ghost Stories – Tập 8, “Ông quỷ của Địa ngục: Các mạch điện dẫn đến Địa ngục” – Lồng tiếng tiếng Anh

Từ khi được phát hành, bản lồng tiếng không thông thường của ADV cho “Ghost Stories” đã trở thành một trong những chuyển thể ly kỳ nhất mà ngành công nghiệp anime đã từng thấy – nó bị cổn ngay từ lẽ ra mắt tại Otakon 2005, chỉ sau đó một năm, nó lấy đi giải thưởng “Lồng tiếng của năm” của Anime Insider trước cả Fullmetal Alchemist. Ở trái tim của nhiều chỉ trích của bản lồng tiếng là vấn đề liệu một chuyển thể khác biệt hay chế nhạo của một tác phẩm hiện có có gì đó mất tôn trọng với nguyên tác hay không. Nhưng với việc thêm nhiều nội dung ban đầu và tái tạo nhân vật và đoạn hội thoại thường, bản lồng tiếng “Ghost Stories” của ADV có thể được coi là một bộ phim hoàn toàn mới, thay vì một phiên bản trong cùng một series được dịch hoặc là ngôn ngữ khác. Nhiều mặt, nó gần giống với các thể loại chế nhạo như phim nhái, lồng tiếng (overdub) và các series “rút gọn,” với người ta thậm chí ghi công nó là tiền thân của trào lưu rút gọn anime trong những năm 2010. Dù bạn yêu thích hay ghét, không thể phủ nhận rằng cách tiếp cận “Ghost Stories” của ADV là một sự kiện độc nhất và đặc biệt. Trừ khi một công ty Nhật Bản nào đó cho phép một studio lồng tiếng sản xuất một series rút gọn được cấp phép chính thức, chúng ta có thể không bao giờ thấy điều tương tự nữa.

Bạn có thể xem bản lồng tiếng tiếng Anh của ADV Films cho “Ghost Stories” trên Retrocrush, Crunchyroll và Amazon Prime. © KODANSHA / FUJI TV / Aniplex Inc. / PIERROT

Fecomic