Hội chợ Comic Con vừa qua tại Thượng Hải có vẻ không còn vui vẻ khi anime bị kiểm duyệt.

Cuối tuần qua, Thượng Hải đã tổ chức Comic Con lần đầu tiên và thành phố này vẫn đang tìm cách đối phó với nó. Khán giả chia thành hai nhóm: fan hâm mộ, đến để trở thành một phần của cộng đồng Comic Con, và doanh nhân, người nghĩ rằng họ có cơ hội kiếm tiền từ đây. Hai loại người này dường như lẫn lộn với nhau trong không gian triển lãm – một nhóm mặc những bộ đồ cosplay tỉ mỉ, nhóm kia mặc trang phục công sở. Tường của Comic Con Thượng Hải được phủ đầy những biển cảnh báo: một nửa yêu cầu các fan không chạm vào nhau, cho biết “Cosplay không đồng nghĩa với sự đồng ý”, một nửa khác nêu rõ cho các doanh nhân biết gọi số điện thoại gì nếu phát hiện vi phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Với những người tham gia mang văn hóa pop nước Mỹ vào Trung Quốc, công việc kinh doanh đang phát đạt. Trên sàn triển lãm, các siêu anh hùng nước Mỹ tỏa sáng: Batman, Spiderman và thậm chí cả Captain America xuất hiện trên các poster hoặc trang phục của nhiều người tham gia Comic Con. Nhờ vào các hợp tác sản xuất với ngân sách lớn của Trung Quốc – như Transformers 4 và Ironman 3 – một số bộ phim bom tấn Mỹ đã thành công rực rỡ tại Trung Quốc. Với Ironman 3, bộ phim không chỉ tránh kiểm duyệt của chính quyền, mà thậm chí còn có thêm vài phút trong bản ra mắt tại Trung Quốc, với sự tham gia của một số ngôi sao phim Trung Quốc nhằm tăng doanh số vé nội địa – và nó đã thành công.

Nhưng với văn hóa pop Nhật Bản thì không may không được như vậy. Anime và manga, cốt lõi của nhiều nền văn hóa truyện tranh ở châu Á, không hòa hợp với những luật truyền thông chặt chẽ của Trung Quốc, ưu ái những nội dung an toàn, không gây chướng ngại. Chỉ cách đây một tháng, một tài liệu chính phủ được chia sẻ trực tuyến liệt kê 62 tựa manga và anime phổ biến, bao gồm những tác phẩm vô cùng nổi tiếng như Sailor Moon, Naruto và One Piece, đánh dấu những tác phẩm này là “bạo lực” hoặc “vô nghĩa”, đề nghị kiểm duyệt. Mùa thu năm ngoái, một số báo nhà nước lên tiếng phản đối “xâm lược văn hóa” Nhật Bản thông qua các bộ phim hoạt hình anime, và đề nghị cấm chúng trên mạng internet Trung Quốc đã bị kiểm duyệt.

Kiểm duyệt và hợp tác sản xuất gây khó khăn cho Comic Con – để các họa sĩ và nhà làm phim Trung Quốc bù đắp khoảng trống. Một số công ty Trung Quốc – trang web chia sẻ video Tudou và công ty điện tử LeTV – đã có gian hàng trên sàn triển lãm chính, nhưng không ai đến Comic Con mặc trang phục TV hay video đang đệm. Chỉ có một nhân vật Trung Quốc trên triển lãm là Tuzki, con thỏ cảm xúc biểu hiện. Tuzki có một gian hàng riêng, trang trí với các biển quảng cáo kêu gọi “Tuzki: Biểu tượng của thế hệ internet, ngôi sao của biểu tượng cảm xúc.”

Comic Con Thượng Hải thực sự là một sự kiện văn hóa pop Mỹ.
Dẫu cho Tuzki cố gắng thế nào, Comic Con Thượng Hải thực sự là một sự kiện văn hóa pop Mỹ. Khi đến lúc cuộc thi cosplay (sự kiện cuối cùng trên ngày thứ hai và cũng là ngày cuối cùng của hội nghị), những nhân vật Marvel và DC chiếm ưu thế trên sân khấu, cũng như một số nhân vật hoang dại khác – Công chúa Amidala từ Star Wars Episode I và một trong những robot không phải Robocop từ Robocop. Nhưng chỉ có một vài nhân vật Nhật Bản xuất hiện, và nhân vật Trung Quốc hiếm hoi.

Nhìn vào Comic Con năm sau, có vẻ như khó có thể tưởng tượng điều gì sẽ thay đổi. Các công ty Trung Quốc đã trở nên thoải mái với các hợp tác tài chính đối tác trên các bom tấn quốc tế, và có quá nhiều tiền để kiếm để rủi ro làm thay đổi. Và kể từ khi Tổng Bí thư Tập Cận Bình lên nắm quyền năm 2012, môi trường truyền thông Trung Quốc đã tiến theo một hướng: kiểm duyệt ngày càng nghiêm ngặt, đặc biệt là truyền thông nước ngoài.

Điều này có thể không là tin tốt cho các fan truyện tranh Trung Quốc hoặc ngành công nghiệp hoạt hình nội địa, cả hai đều đang bị cắt đứt từ một khoảng khắc và nguồn cảm hứng tiềm năng qua biển Nhật Bản. Hai người đã hỏi Kevin McKeever về việc dịch chuyển sản xuất hoạt hình Robotech đến Thượng Hải đã bị thất vọng với câu trả lời của anh – một bộ phim Robotech trước đây, ra mắt năm 2013, đã được giao cho một công ty sản xuất hoạt hình ở Ecuador, điều này có nghĩa là đối mặt với ít rào cản (hoặc ít nhất là khác nhau). Nhưng không phải mọi hy vọng đều mất đi – các công ty Trung Quốc có thể không được tham gia sản xuất phim, và khán giả điện ảnh Trung Quốc có thể không được xem nó, nhưng có khả năng khá tốt họ sẽ có một số chiếc áo phông từ đó. Vì vậy, có thể Comic Con Thượng Hải đã đáp ứng mục tiêu của nó sau cùng.

Chú thích: Đoạn sau đã được cập nhật với phiên bản chính xác của Robotech đã được xuất phẩm bên ngoài.